Zamek położony w obrębie murów miejskich we wschodniej części miasta. Fragmenty murów gotyckich w istniejącym budynku pozwalają przypuszczać, że budowa zamku murowanego miała miejsce w XIV w., być może w r. 1323. Późniejsze przebudowy w XVI i XVII w. przekształciły zamek gotycki w rezydencję barokową z wielkim założeniem parkowym.
Ruiny zamku położone na prawym brzegu Nysy Szalonej na wysokiej górze (396 m. n.p.m.), której zbocze urywa się od strony rzeki ostrym urwiskiem. Na przeciwległej stronie góry na jej łagodnym zboczu leży miasto lokowane w 1276 roku, w XIV w. połączone fortyfikacjami z zespołem zamkowym. Zamek został założony przypuszczalnie przez księcia legnickiego Bolesława Łysego, a w czwartej ćwierci XIII w. rozbudowany w dwóch etapach przez jego syna Bolka I, księcia świdnicko-legnickiego. W pierwszym etapie powstały mury obwodowe o zarysie nieregularnym przystosowanym do terenu, budynek przy murze północno-wschodnim oraz budynek stojący obok wieży. W drugim etapie została zbudowana wolno stojąca wieża na planie koła z „ostrzem” skierowanym w stronę południowo-zachodnią, a więc najłatwiej dostępną. Wieża ta jest jedynym w Polsce przykładem takiego ukształtowania. Zamek i sprzężone z nim miasto stanowiły ważny punkt oporu w ogólnym systemie obronnym Śląska od południa. W latach 1301-68 za panowania książąt Bernarda i Bolka II Małego został powiększony budynek południowo-wschodni. Po śmierci Bolka zamek dostał się w ręce wdowy, księżny Agnieszki, a po jej śmierci przeszedł w 1392 roku na własność królów czeskich. W XV w. zamek był kilkakrotnie oblegany, zdobywany i niszczony: w r.1463 przez króla czeskiego Jerzego, w r. 1468 przez mieszczan świdnickich i wrocławskich, a w r. 1491 przez króla czeskiego Władysława Jagiellończyka. W tym czasie nastąpiło umocnienie bramy oraz zamiana ganku straży drewnianego na murowany. W latach 1539-40 została podjęta przebudowa zamku pod kierunkiem Jakuba Parra, polegająca przede wszystkim na powiększeniu obszaru warownego. Powstały nowe dziedzińce od południowego zachodu i od strony miasta, otoczone murami z bastejami. Do zespołu włączono również dwie baszty miejskie. Wówczas powstały attykowe zwieńczenia wież i zabudowań. W czasie wojny trzydziestoletniej zamek był oblegany w roku 1640, ale nie zdobyty. W r. 1646 zajęły go wojska szwedzkie. Od r. 1703 należał do cystersów z Krzeszowa, którzy skończyli w r. 1715 przebudowę wnętrz. W 1810 roku przeszedł na skarb państwa pruskiego. Przeprowadzono restauracje murów w latach 1850, 1893, 1920-23, 1927-28 i 1937-38, a badania w r. 1957 (Olgierd Czerner).
Ruiny zamku położonego wśród mokradeł doliny rzecznej, zbudowanego w 1355 roku przez Bolka II, księcia świdnicko-jaworskiego. Ocalały fragmenty murów oraz wysoka wieża cylindryczna.
Ruiny zamku książęcego. Wzmiankowany w 1294 roku, przebudowany w XIV i XVII w. Zachował się zarys murów na planie nieregularnym, znajdujący się w części południowej ruin późniejszego pałacu, oraz fosy otaczające całe założenie.
Zamek książęcy położony w południowo-zachodniej części miasta, na skarpie nad rozległą, podmokłą niziną i płynącą młynówką. Był bezpośrednio związany z umocnieniami miejskimi. Zamek został wzniesiony w połowie XIII w. i zapewne otoczony umocnieniami ziemnymi. Był siedzibą księcia Bernarda, zmarłego w roku 1286. Budowę zamku murowanego można łączyć z osobą Bolka I księcia jaworsko-świdnickiego, który stworzył system obronny swojego księstwa wznosząc szereg zamków murowanych. Zamek jaworski był siedzibą książąt piastowskich aż do śmierci Bolka II w roku 1368. Po nim objęła zamek księżna Agnieszka, zmarła w r. 1392, następnie przeszedł na własność królów czeskich, a potem Habsburgów. Był przebudowany w XV i XVI. Około 1510 roku została zbudowana w narożniku południowo-zachodnim wydłużona basteja, stanowiąca element nowożytnego systemu obrony całego miasta. W 1568 roku częściowo uległa przebudowie brama i skrzydło mieszkalne zamykające dziedziniec od południa. Jednocześnie wzniesiono wieżę wewnętrzną. Podczas wojny trzydziestoletniej zamek był poważnie zniszczony; odbudowano go w latach 1663-65. Za czasów pruskich w 1764 roku przekształcono na więzienie, które zlikwidowano dopiero po 1945 r. W obecnym stanie zamek przedstawia się jako zwarta bryła na planie nieregularnym, z wielobocznym dziedzińcem otoczonym wysokimi budynkami. Pierwotny zamek był założony na planie wieloboku, zbliżonym do trójkąta. Zajmował dość znaczną powierzchnię przekraczającą 3000 m². Otaczał go mur kamienny wzniesiony w końcu XIII w. i następnie oblicowany cegłą. Bezpośrednio przy murach stały dwa duże budynki mieszkalne; jeden po stronie zachodniej, drugi od południa. Budynek pierwszy, nie podpiwniczony, zbudowany na planie prostokąta (10x25 m), miał w przyziemiu dwa główne pomieszczenia i był zapewne domem mieszkalnym. W drugim budynku w przyziemiu było sześć wąskich pomieszczeń i schody jednobiegowe przy ścianie szczytowej od zachodu. Można przypuszczać, że obydwa te budynki pochodzą z końcowych lat XIII w. albo z początku XIV w. Wjazd do zamku znajdował się od strony północno-zachodniej. Późniejsze przebudowy uniemożliwiają odtworzenie jego pierwotnego ukształtowania. Zamek był bezwieżowy, jak można obecnie przypuszczać. Istniejąca wieża, zbudowana w 1568 roku, została przebudowana w XVII, XVIII i XIX w.
Ruiny zamku Grodztwo w Kamiennej Górze
Na wzgórzu nad rzeką Bóbr, na południe od miasta, był zamek książęcy. Zamek wznieśli w drugiej połowie XIII w. książęta świdnicko-pomorscy. Odegrał znaczną rolę podczas agresji królów czeskich w XIV w. Nie zachowały się żadne ślady murów zamkowych. W pierwszej połowie XVI w. wzniesiono na północ od miasta na zalewowych łąkach nad Bobrem nowy, renesansowy zamek zbudowany na planie czworoboku z dziedzińcem wewnętrznym otoczony krużgankami, z wieżą i renesansowymi portalami. Otaczały go fortyfikacje bastejowe, z których zachowały się fragmenty kamiennej bastei południowo-wschodniej.
Zamek położony nad rzeką Kwisą, zbudowany po r. 1297 przez Bolka I, księcia świdnicko-jaworskiego. W XV w. stał się zamkiem rycerskim. W XVI w. został przebudowany na renesansowy pałac.
Ruiny zamku na wyspie otoczonej odnogami Nysy Szalonej. Wzniesiony prawdopodobnie w XV w. i przebudowany w XVI w. Zachowała się wysoka kamienna wieża oraz fragmenty murów. Pierwotny zamek miał zapewnie plan regularny.
Zamek książęcy położony na niewielkim sztucznym wzniesieniu wśród nizinnych łąk, w południowo-zachodniej części miasta, sprzężony z jego fortyfikacjami. Pierwotnie istniał tu gród książęcy, wzmiankowany w pierwszej połowie XIII w.; w tym czasie występował także kasztelan oleśnicki. Po klęsce pod Legnicą w 1241 roku Oleśnica znajdowała się granicach księstwa wrocławskiego, a w roku 1294 przeszła do rąk książąt głogowskich. W 1312 roku powstało księstwo oleśnickie i zapewne po r. 1322 wzniesiono zamek murowany. Po wygaśnięciu linii Piastów oleśnickich w r. 1492 księstwo dostało się do rąk rodu królewskiego z Podiebradu. W XVI w. średniowieczny zamek został przebudowany na renesansową rezydencję. W 1647 roku zamek stał się własnością książąt Nemrodów, później książąt brunświckich, a w połowie XIX w. własnością pruskiej rodziny panującej. Na przełomie w. XIX i XX miała miejsce bezceremonialna i bezwzględna restauracja zamku. Usytuowanie na niewielkim wzniesieniu pozwala przypuszczać, że zamek murowany został zbudowany na miejscu grodu książęcego. W istniejących murach można było na podstawie powierzchniowych badań ustalić zarys pierwotnego zamku gotyckiego wzniesionego w po r. 1322 przez księcia oleśnickiego Konrada. Zamek został założony na planie nieumiarkowanego czworoboku o powierzchni około 2500 m² , ustawionego przekątnymi w kierunku stron świata. Na narożu wschodnim, a więc od strony miasta, stanęła wysunięta na zewnątrz kamienna wieża cylindryczna o średnicy 10 m, która dotychczas nie została dokładnie zbadana. Obok wieży w murze od strony północno-wschodniej prowadził wjazd do zamku. Od strony północno-zachodniej dziedziniec zamykał wielki dom mieszkalny stanowiący siedzibę książęcą, o wymiarach w planie około 45x14 m, piętrowy, o trójdzielnym podziale wnętrz. Z pozostałych stron zamek był otoczony murem obwodowym. Być może w narożniku południowym znajdowała się wieża, bowiem w okresie międzywojennym zostały tam odsłonięte relikty murów gotyckich. Zamek był otoczony fosami, a jednocześnie związany z systemem obrony miasta. W XV w. wielokrotnie ulegał przebudowom, ale zasadnicze zmiany nastąpiły w XVI w., kiedy zamek średniowieczny został przekształcony w rezydencję renesansową. Przebudowę tę należy łączyć z działalnością księcia Jana z Podiebradu, który przede wszystkim w latach 1542-56 przebudował istniejące budynki mieszkalne. Następnie w latach 1559-62 wzniósł na zewnątrz murów w kierunku kościoła nowy dom mieszkalny oraz nowy budynek bramny, przez który prowadził wjazd na teren zamkowy od strony wschodniej. Jednocześnie wieża cylindryczna została podwyższona nadbudową ośmioboczną. Drugi wielki etap rozbudowy zamku miał miejsce w latach 1569-1617, kiedy księstwo oleśnickie należało do księcia Karola II z Podiebradu. Od strony południowo-wschodniej stanął w latach 1585-86 nowy budynek mieszkalny zamykający dziedziniec, ustawiony ścianą wewnętrzną na dawnym murze obwodowym. Zbudowany na planie prostokąta o wymiarach 56x13 m, trzykondygnacjowy, zwieńczony wysokim dachem ze szczytami. Od strony dziedzińca dom ten miał krużganki, obejmujące również wieżę. W latach 1606-08 został postawiony w obrębie murów jeszcze jeden budynek przy południowo-zachodniej ścianie, który połączył istniejące dwa domy. W ten sposób powstał układ podkowiasty zamknięty z czwartej strony murem z bramą. Do muru od strony zewnętrznej zostały później dostawione budynki. Można przypuszczać, że w tej fazie rozbudowy zamku brał udział Bernard Nuron, architekt włoski pracujący w Brzegu. Jednocześnie nastąpiła modernizacja umocnień zamkowych, obecnie bardzo trudnych do określenia. Niewątpliwie powstały wały ziemne z narożnymi umocnieniami, może w formie bastionów, które zapewne wykonał słynny fortyfikator Gdańska i Wrocławia, architekt Heinrich Schneider von Lindau. Od strony wschodniej przed istniejącą bramą stanęło przedbramie z wjazdem i wejściem dla pieszych, wykończone w 1603 roku.
Ruiny zamku rycerskiego na skalistym cyplu płaskowyżu. W tym miejscu stał zapewne stary gród wzmiankowany w 1108 roku, występujący jako ośrodek kasztelanii w roku 1230. Gród ten został opuszczony w latach siedemdziesiątych XIII w. przez Bolka I, księcia jaworsko-świdnickiego, który ośrodek władzy w tej części swojego księstwa przeniósł do pobliskiego Bolkowa. Świny przeszły w ręce rycerskiego rodu Świnków, ci zaś wznieśli w XIV w. zamek murowany. W XVI w. zamek został rozbudowany i powiększony. Wielka rozbudowa miała miejsce około 1620 roku. W końcu XVIII w. rodzina Świnków sprzedała zamek, a już w 1769 roku był opuszczony. Ostatecznie zniszczył go pożar w 1876 roku. Pierwotnym założeniem była wieża mieszkalna otoczona murem obwodowym, zbudowana na planie prostokąta (12x18 m), podpiwniczona i mająca cztery kondygnacje połączone schodami, później umieszczonymi od zachodu. W ścianie północnej zachował się gotycki portal datujący w pewnym stopniu całą budowlę. Parter stanowił jednoprzestrzenne założenie przykryte stropem. W XVII w. przebudowa wieży w znacznej mierze zatarła jej pierwotny charakter. W pierwszych latach XVI w. na północ od wieży postawiono budynek mieszkalny, połączony z nią murem z bramą. Około 1620 roku nastąpił trzeci etap rozbudowy zamku. Całe wzgórze zostało otoczone murem z wysuniętymi elementami obrony przystosowanymi do broni palnej. Od strony północnej na narożach kurtyny zachodniej stanęły okrągłe basteje. W środku kurtyny północno-wschodniej umieszczono bastion pełniący funkcję piatta-formy. Od zachodu dziedziniec został zamknięty dwukondygnacjowym pałacem z dwiema cylindrycznymi wieżami na narożach i z podwójną sienią przejazdową, do której prowadził most i barokowy portal. Elewacja zachodnia, mająca sgraffitową dekorację i dwuspadowy dach z trzema szczytami, stanowiła ważny element zmieniający charakter pierwotnego założenia. Tak więc w tym czasie wyraźnie zarysował się zamek górny z wieżą mieszkalną oraz zamek dolny z reprezentacyjnym pałacem z wielkim dziedzińcem otoczonym nowożytnymi fortyfikacjami.
Ruiny zamku książęcego otoczone wałami i fosą, położone na niewielkim wzniesieniu pośród łąk na prawym brzegu Odry. Na tym samym miejscu stał w XIII w. gród książęcy, a na zachód od niego powstała osada. Zamek został zbudowany zapewne po roku 1319, kiedy przez krótki czas Uraz był własnością rycerza Andrzeja Radka, a następnie powrócił do rąk książęcych. Po śmierci księcia wrocławskiego Henryka VI (1335) zamek zajęły wojska czeskie. W połowie XV w. stał się własnością śląskich rodów rycerskich, które przebudowały zamek na pałac w obrębie starych wałów i fos. Pierwotne założenie warownego zamku było nieregularne, jak można wnosić z przekazów ikonograficznych. Zapewne w drugiej połowie XV w. został wzniesiony dom mieszkalny na planie trójkąta; w przyziemiu miał jednoprzestrzenna salę o sklepieniu żebrowym wspartym na jednym słupie. Od strony północnej został dobudowany później budynek z narożną wieżą na planie ośmiobocznym. W 1631 roku Walenty von Säbisch, budowniczy wrocławski, wykonał projekt fortyfikacji zamku (projektu tego nie zrealizowano). W XIX w. zamek uległ przebudowie i zatracił pierwotny układ przestrzenny. Po 1945 roku popadł w ruinę.
Zamek nawodny otoczony fosą. Nastarsza wzmianka o Wojnowicach pochodzi z 1351 r. kiedy cesarz Karol IV podarował je rycerzowi Janowi Skoppowi. Zapewne wtedy zaczęto budować murowaną siedzibę, po której pozostały fragmenty murów gotyckich w północno-wschodnim narożniku zamku. W XV w. zamek był własnością różnych rodzin śląskich. W dniu 26 lutego 1515 roku Wojnowice kupił Mikołaj Schebitz, mieszczanin wrocławski, który jeszcze w tym roku zaczął budować na kępie otoczonej wodą zamek murowany, przypuszczalnie na miejscu wcześniejszego założenia. W latach 1545-46 zamek został przebudowany przez mieszczanina wrocławskiego Jakuba Bonera, którego herb został umieszczony nad portalem wejściowym. Następnie był własnością różnych rodzin i stale zamieszkiwany aż do 1945 roku. Zamek murowany z cegły został założony na planie czworoboku, którego trzy skrzydła mieszkalne, jednotraktowe i dwukondygnacjowe, zamykały z trzech stron dziedziniec otwarty od strony zachodniej. W dziedzińcu przy skrzydle wschodnim znajdują się trójarkadowe podcienia, wsparte na kolumnach zwieńczonych korynckimi głowicami. W skrzydle północnym posiadającym trzy kondygnacje została umieszczona brama, do której prowadziło dojście przez most przerzucony nad fosą, obecnie murowany. Z tejże strony stanęła smukła wieża na planie czworoboku. Ta wieża i szczyty skrzydła północnego są akcentem wysokościowym całego założenia. Zamek w Wojnowicach jest rzadkim przykładem warownej pozamiejskiej siedziby mieszczańskiej, której znaczenie militarne miało charakter tylko lokalny.
Na początku XIII w. był tu dwór, położóny na podmokłym terenie nad Bystrzycą, jedna z siedzib Henryka Brodatego. Zamek murowany z cegły powstał zapewne na początku XV w., został rozbudowany w latach 1520 i 1550 na rezydencję renesansową, na początku XVII w. otoczony niskim murem z bastejami, a w pierwszej połowie XVIII w. przebudowany na rezydencję barokową według projektu wrocławskiego architekta Krzysztofa Hacknera. Pałac zupełnie zniszczony w 1945 roku odbudowano. Badania piwnic przeprowadzone podczas prac budowlanych wykazały, że piętnastowieczne założenie składało się z dwóch równolegle do siebie ustawionych budynków mieszkalnych, dziedzińczyka między nimi i wieży bramnej.
Zamek położony na wysokim, cyplowym wzgórzu otoczonym zakolem rzeki Pełczycy. Zbudowany w latach 1288-92 przez Bolka I, księcia świdnicko-jaworskiego, na planie nieregularnym z kwadratową wieżą od strony wejścia. Przebudowany w latach 1548-58 oraz w drugiej połowie XVII w. przez Hochbergów. W latach 1718-32 przekształcony w barokową rezydencję.
Zamek książęcy, siedziba Piastów do 1675 roku. Znajduje się w północno-wschodniej części miasta. W miejscu, gdzie do dziś stoi zamek, był pierwotnie gród drewniano-ziemny założony na początku XI w. Na przełomie XII i XIII w. był siedzibą kasztelańską i składał się wówczas z grodu właściwego w części wschodniej i podgrodza w części zachodniej zespołu warownego. Gród otaczały wały o konstrukcji drewniano-ziemnej i fosy. Na początku XIII w. stał się główną siedzibą Henryka Brodatego, który rozpoczął w 1 ćwierci XIII w. przekształcenie grodu ma murowany zamek. W obrębie wałów wzniesiono dwie kamienne cylindryczne wieże, które broniły wjazdu : w części zachodniej grodu stanęła wieża Św. Jadwigi, wschodniej – czterokondygnacyjna wieża Św. Piotra. Od strony południowej powstało palatium książęce – wielki trzykondygnacyjny budynek na planie prostokąta, mający na najwyższej kondygnacji wielką salę z oknami biforyjnymi. W części północnej znajdowała się ceglana czworoboczna brama Lubińska. Od niej poprowadzono pierwsze odcinki nowego umocnienia, w postaci ceglanego muru obwodowego, wspartego od zewnątrz skarpami. Na dziedzińcu obok palatium stanęła kaplica pałacowa o układzie centralnym, na planie dwunastoboku z wydłużonym prezbiterium, zbudowana z cegły i elementów kamiennych. Zamek był sprzężony z systemem fortyfikacji miejskich. Na początku XV w. zamek został przebudowany (z 1415 roku pochodzi wiadomość o przebudowie wieży Św. Piotra), a w latach 1453 – 88 rozbudowany. Dalsze zmiany nastąpiły w okresie 1530 – 33. Z 1532 roku pochodzi portal renesansowy wykonany przez Jerzego z Ambergu. W tym czasie zamek otoczono wałami ziemnymi z bastejami na narożach oraz fosą. Wewnątrz murów został wzniesiony mały dwuizbowy budynek między palatium a wieżą Św. Piotra. Przed 1621 rokiem między palatium a wieżą Św. Jadwigi zbudowano arsenał. W 1674 roku wzniesiono galerię z wieżą zegarową, dzielącą obszerny dziedziniec na dwie części. W 1711 roku wybuchł pożar i zniszczył całe skrzydło północne. Zamek spłonął w 1835 roku, po czym został odbudowany wg projektu i wskazówek Karola Fryderyka Schinkla. Uległ spaleniu ponownie w 1945 roku podczas działań wojennych. Po wojnie został odbudowany i przekazany do celów szkolnych.
