Pałac w Dąbrówce Górnej

  • 3
  • 4
  • 5
  • 6

 

Głogówek

Zamek książęcy, później rycerski, położony na wysokiej skarpie górującej ponad doliną rzeczki Osobłogi, usytuowany w północno-zachodnim narożniku miasta i sprzężony z jego fortyfikacjami. Zamek pierwotny był zbudowany zapewne na przełomie w. XIII i XIV przez książąt piastowskich linii opolskiej i był w ich posiadaniu do roku 1532. Następnie należał do rodziny Zeislitzów, a od roku 1561 do 1945 był własnością Oppersdorffów, którzy zbudowali obecnie istniejący zamek o charakterze rezydencjonalnym. Średniowieczny zamek piastowski rozebrano w 1561 roku, a na jego miejscu Jan Oppersdorff wzniósł w latach 1561-71 zamek renesansowy składający się z trzech skrzydeł ustawionych w podkowę, z kaplicą i wielką salą. W latach 1584-1606 nastąpił drugi etap budowy zamku i w tym czasie zostały dostawione do narożników cylindryczne wieże. W roku 1606 na miejscu dawnego przedzamcza założono tzw. zamek dolny. W następnych latach dziedziniec tego zamku otoczyły trzy skrzydła zabudowań; 1645-68 nastąpiła budowa kaplicy. Tak więc zamek budowany przez Oppersdorffów, w którym przebywał król Jan Kazimierz podczas najazdu szwedzkiego w 1655 roku zatracił całkowicie cechy architektury obronnej i był odtąd wspaniałą rezydencją magnacką.

  • 2
  • 3
  • 4
  • DSC09198
  • DSC09199
  • DSC09200
  • DSC09202
  • DSC09203
  • DSC09204
  • DSC09205
  • DSC09206
  • DSC09207
  • DSC09208
  • DSC09209
  • DSC09210
  • DSC09211
  • DSC09212
  • DSC09213
  • DSC09216
  • DSC09217
  • DSC09218
  • DSC09219
  • DSC09220
  • DSC09221
  • DSC09222
  • DSC09223
  • DSC09224
  • DSC09225

 

Niemodlin

Zamek książęcy położony na terenie nizinnym we wschodniej części miasta. W 1313 roku Bolko książę opolski, wzniósł zamek murowany a jego syn Henryk utworzył księstwo niemodlińskie. Aż do roku 1382 zamek był rezydencją książęcą. Podczas wojen husyckich uległ w 1438 roku częściowo zniszczeniu. W XVI w. dzierżawiły zamek rody rycerskie, które przebudowywały go, przystosowując do własnych potrzeb. Po zniszczeniu zamku przez pożar w 1552 roku przebudowano tylko dom mieszkalny. W 1581 roku cesarz Rudolf II sprzedał zamek rodzinie Pucklerów. W 1589 roku została zawarta umowa z budowniczym Jakubem Westphalem i Janem Czerrem na budowę zamku, którą prowadzono do 1591 roku. Następnie przebudowano krużganki i wewnętrzne wieże narożne, a dopiero w 1619 roku wzniesiono kaplicę zamkową. Podczas wojny trzydziestoletniej zamek został w 1643 roku uszkodzony i bezpośrednio potem przebudowany na manierystyczną rezydencję z otwartymi krużgankami zewnętrznymi od strony południowo-wschodniej. Przebudowy zamku z 1787 roku i z lat 1869-73 zatarły pierwotną koncepcję przestrzenną. Obecnie wielki czworobok zamku składa się z trzech wysokich budynków i budynku niższego od południowego wschodu. Wewnętrzny dziedziniec otaczają z trzech stron krużganki, narożne wieże mieszczą klatki schodowe. Na osi elewacji frontowej wznosi się wysoka wieża bramna. Z przeprowadzonych badań można przypuszczać że pierwotny zamek średniowieczny z początku XIV w. był założony na planie prostokąta o powierzchni około 1700 m². Od strony południowo-zachodniej dziedziniec zamykał dom mieszkalny o trzech jednotraktowych kondygnacjach z czterema pomieszczeniami na każdej kondygnacji; zachowały się do dziś ślady wąskich ostrołukowych okien. Trzy pozostałe boki dziedzińca stanowiły mury obwodowe. Można przypuszczać, że poza kaplicą, zapewne umieszczoną w narożu wschodnim, na dziedzińcu mogły się znajdować budynki drewniane. Wjazd prowadził przez bramę w murze północno-zachodnim. Do tego muru został w XVI wieku dostawiony nowy budynek mieszkalny z wieżą wjazdową. Zamek otaczała fosa; od strony miasta było przedzamcze o funkcji gospodarczej i usługowej.

  • 10
  • 12
  • 13
  • 14
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9

 

Ruiny zamku w Otmęcie

Ruiny zamku rycerskiego położone są na skarpie nad doliną Odry. Od 1316 roku do końca XV w. zamek był w posiadaniu rodziny Strzelów. W pierwszej ćwierci XVI wieku należał do Łukasza Buchty, który wzniósł nowy zamek murowany. Następnie był własnością różnych rodzin śląskich. Po raz ostatni przebudowano go w końcu XVIII wieku. Od drugiej połowy XIX w. w ruinie. Mury zamkowe zostały częściowo wykorzystane przy rozbudowie pobliskiego kościoła w 1723 roku. Zamek został założony na planie wielobocznym. Przy murze północnym wzniesiono piętrowy, jednotraktowy dom mieszkalny. Zachowały się też fragmenty drugiego domu zbudowanego w części południowej i mury wieży bramnej w części wschodniej z wjazdem prowadzącym od południa. Od strony zachodniej zachowała się wysunięta na zewnątrz półokrągła basteja otwarta od dziedzińca oraz mur obwodowy, wielokrotnie przerabiany.

  • 3
  • 4
  • 6

 

Otmuchów

Zamek biskupi położony na górze (225 m.n.p.m) na lewym brzegu Nysy Kłodzkiej, w południowo-zachodniej części miasta, ongiś sprzężony z jego fortyfikacjami. Na miejscu, gdzie dziś znajduje się zamek, przed 1155 rokiem stał gród kasztelański, który w połowie XIII w. objęli biskupi wrocławscy. W końcu XIII w. powstał murowany zamek, zdobyty w latach 1284 i 1285 przez Henryka IV Probusa, księcia wrocławskiego, a następnie oddany biskupom w stanie zniszczenia. W 1295 roku zamek został odbudowany. Ponownie uległ zniszczeniu podczas wojen husyckich w roku 1430, po czym odbudowany i ufortyfikowano go w latach 1484-85 za czasów biskupa Jana IV Rotha. Zapewne w tym okresie została wzniesiona wieża na planie prostokąta o zaokrąglonymi narożami, w górnych piętrach znacznie przebudowana w okresie późniejszym. W latach 1585-96 z inicjatywy biskupa Andrzeja Jerina dziedziniec zamkowy został obudowany z trzech stron. Zachowane jest czterokondygnacjowe skrzydło północno-wschodnie na planie wydłużonego czworoboku o przełamanej osi. Zewnętrzne ściany były ozdobione sgraffitowymi dekoracjami. Na najwyższej kondygnacji zostały wprowadzone strzelnice o wylotach kluczowych. W 1638 roku zapewne za czasów biskupa Karola Ferdynanda Wazy, powstały zewnętrzne schody z parterową loggią. W 1646 roku zamek zajęli Szwedzi. W 1741 roku zdobyły do wojska pruskie i częściowo zniszczyły. Po sekularyzacji księstwa biskupiego przeszedł w 1820 roku na własność Wilhelma von Humboldta, który zarządził rozebranie skrzydeł zachodnich. Po 1950 roku przeznaczono zamek na cele turystyczne. Na podstawie badań przeprowadzonych w 1961 roku można domniemywać że pierwotny zamek zbudowany z kamienia wznosił się na planie nieregularnego wieloboku, z wjazdem w murze południowo-wschodnim. Od strony miasta był zapewne użytkowany wał dawnego podgrodzia, obecnie jeszcze zachowany. W dolnych kondygnacjach istniejącego skrzydła północno-wschodniego, w narożniku południowo-wschodnim, zachował się zarys pierwotnego domu mieszkalnego, trójdzielnego, zbudowanego z kamienia, na planie rombu (22x16 m). Również w odsłoniętych pozostałościach zburzonego skrzydła zachodniego występuje zarys prostokątnego założenia, będącego zapewne pozostałością kaplicy zamkowej. Zarówno generalna rozbudowa z XVI w., jak i zburzenie połowy zamku w XIX w. zatarły pierwotne założenia obronne zamku średniowiecznego.

  • 3
  • 4
  • 55
  • 6
  • 7
  • 8
  • 88
  • 99

 

Zimnice Małe

  • 2
  • 3
  • 4

 

Karłowice

Zamek rycerski na nizinie na lewym brzegu rzeki Stobrawy. Zamek murowany wzniesiony został w pierwszej połowie XIV w. zapewne przez rodzinę Tschammerów. Od 1440 roku należał do Beesów, a w roku 1565 kupili go książęta piastowscy z Brzegu. Był zbudowany z cegły, na planie czworoboku zbliżonego do trapezu, otoczony fosami z wjazdem od strony zachodniej i stojącą obok w linii murów wieżą cylindryczną, nadbudowaną w XVI i XIX w. Zachowały się mury obwodowe w części zachodniej, południowej i wschodniej, dochodzące w niektórych miejscach do 6 m wysokości. Na wprost wjazdu znajduje się budynek z XVI wieku. Można przypuszczać, że pierwotny dom mieszkalny stał przy murze północnym, na miejscu którego została zbudowana w 1715 roku kaplica zamkowa. Na przełomie w. XV i XVI wzniesiono przed bramą wydłużony budynek, zapewne przedbramie. W w. XVIII i XIX nastąpiła rozbudowa zamku poza południowo-zachodnim narożnikiem murów obwodowych.

  • 00385
  • 00386
  • 00401
  • 00402
  • 00409
  • 00421
  • 00435
  • 00436

 

Namysłów

Zamek książęcy położony na skarpowym wzniesieniu w zachodniej części miasta, sprzężony z jego fortyfikacjami. Pierwotny zamek, zapewne drewniany, istniał już na tym miejscu w latach 1312-23. Budowę książęcego zamku murowanego rozpoczęto w 1360 roku zapewne jednocześnie z założeniem fortyfikacji miejskich. W 1489 roku został założony od strony miasta, a więc od wschodu, mały dziedziniec z budynkiem bramnym. W latach 1533-40, kiedy zamek oddano w zastaw radzie miejskiej Wrocławia, wybudowano w części północno-zachodniej nowy dom mieszkalny, stary zaś przebudowano i postawiono nowe budynki gospodarcze. Przez cały XVII w. trwały roboty budowlane, reperacje starych murów i dachów, tym bardziej, że pożar w 1658 roku poważnie nadwyrężył budowle zamkowe. W 1703 roku zamek został kupiony przez zakon krzyżacki. W 1741 roku podczas najazdu wojsk pruskich uległ częściowo zniszczeniu. W 1771 roku powstał w południowej części dziedzińca trzeci budynek mieszkalny. Tym samym dziedziniec został zabudowany z trzech stron, z czwartej, od wschodu, istniał zapewne jeszcze odcinek murów obwodowych, następnie po zburzeniu dziedzińczyk wschodni. Po sekularyzacji dóbr kościelnych w r. 1810, zamek w r.1830 dostał się do rąk prywatnych. W 1895 roku stał się własnością browaru, który poprzednio należał do zamku. Pierwotny zamek murowany z XIV w. o powierzchni około 1500 m² miał plan nieregularny, zapewne nawiązujący do układu wcześniejszego zamku drewnianego, co jest charakterystyczną cechą tego założenia. Zbudowany był z cegły na wysokim kamiennym podmurowaniu i otoczony fosą. W części północnej przy murze obwodowym stanął piętrowy dom mieszkalny, który przypuszczalnie miał trzy pomieszczenia na piętrze. Najbardziej interesującym elementem zamku gotyckiego była dostawiona loggia, na którą prowadziły zewnętrzne schody, podobnie jak w biskupich zamkach w Uniejowie i Gnieźnie. Na wyższej kondygnacji loggi była zapewne kaplica zamkowa. Wjazd do zamku prowadził od strony wschodniej, brama znajdowała się w murze (później zburzonym). Pomimo wyraźnego sprzężenia z fortyfikacjami miejskimi zamek mógł być oddzielony fosą od miasta.

  • 00356
  • 00357
  • 00358
  • 00360
  • 00363
  • 00371
  • 00374
  • 00375
  • 00377
  • 00378
  • 00379
  • 00380
  • 00382
  • 00383
  • 00384

 

Prószków

Zamek otoczony fortyfikacjami bastionowymi, położony w południowej części wsi. Budowę zamku rozpoczął w 1563 roku właściciel ówczesnego miasta, Jerzy Prószkowski. Zamek został wzniesiony na planie prostokątnym z dziedzińcem pośrodku i ryzelitami na narożach, z których dwa od strony południowo-zachodniej są w kształcie zbliżone do bastionów. W drugiej połowie XVI w. zostały wykopane fosy otaczające zamek i zapewne dodana basteja przy wjeździe. W 1644 roku zamek spalili Szwedzi. W czasie odbudowy w 1677 roku założono ziemne fortyfikacje bastionowe, w większości zniwelowane w XIX w.

  • 09186
  • 09189
  • 09190
  • 09191
  • 09192
  • 09193
  • 09194
  • 09195

 

 

Źródło

"Zamki w Polsce"- Bohdan Guerquin

Notatki i własne obserwacje