Barciany

Zamek krzyżacki położony na niewielkim wzgórzu, niegdyś otoczony z trzech stron jeziorami i bagnami, od strony północnej oddzielony od miasta głębokim przekopem. Na miejscu zamku istniał prawdopodobnie gród pruski, zdobyty przez Krzyżaków w końcu XIII w., zniszczony przez Prusów w 1320 roku odbudowany po roku 1352. Zamek murowany zaczęto budować w 1377 roku pod kierunkiem „magistra Winricusa”, ukończono dopiero około roku 1390. Był zbudowany z cegły na kamiennym podmurowaniu, założony na planie zbliżonym do kwadratu (58x55,5 m), zapewne czteroskrzydłowy z wewnętrznym dziedzińcem.

  • 3
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7

 

Giżycko

Zamek krzyżacki położony na przesmyku pomiędzy jeziorami Mamry i Niegocin, w południowo-zachodniej części miasta. Powstał około 1341 roku. Składał się z jednego wielkiego domu i dziedzińca otoczonego murem. Po pożarze w połowie XV w. został odbudowany, a w połowie XVI w. przebudowany na renesansową siedzibę. Pozostało tylko jedno skrzydło mieszkalne zwieńczone szczytami.

  • 5
  • 99

 

Reszel

Zamek biskupi położony na stromym zboczu wzniesienia na prawym brzegu rzeki Sajny, w południowo-wschodniej części miasta, z którego fortyfikacjami był niegdyś sprzężony. W połowie XIII wieku istniał gród należący od 1254 roku do biskupstwa warmińskiego. Tego grodu jak dotąd nie udało się zlokalizować. Zapewne po powstaniach plemion pruskich założono drugi gród, również drewniano-ziemny, wspominany w końcu XIII w. i na początku XIV w., a będący nawet siedzibą wójtowską. Obok grodu powstało w 1337 roku miasto lokacyjne, a następnie zamek murowany, którego budowę rozpoczęto w 1350 roku a ukończono dopiero w 1401 r., wprowadzając uzupełnienia do pierwotnego założenia obronnego. Pierwotny zamek był założony na planie zbliżonym do kwadratu (43x45 m), z wieżą czworoboczną w narożu północno-zachodnim i domem mieszkalnym zamykającym dziedziniec od wschodu. Wjadz do zamku prowadził od strony miasta przez wieżę bramną. W pierwszym etapie budowy, w latach 1350-55, założono tylko fundamenty murów obwodowych domu mieszkalnego, wieży narożnej oraz mur bramny. Można przypuszczać, że w 1391 roku zakończono budowę skrzydła wschodniego i południowego, i zapewne wtedy na czworobocznej wieży wprowadzono cylindryczną nadbudowę. Budynki te mieściły pomieszczenia gospodarcze w przyziemiu, a na piętrze mieszkanie biskupa oraz kaplicę. Od strony dziedzińca miały nie istniejące dziś krużganki. Zamek sprzężony z fortyfikacjami miejskimi. W latach 1505-94 nastąpiła modernizacja urządzeń obronnych. Z czterech stron wzniesiono zewnętrzne mury w układzie nieregularnym. Na narożu północno-wschodnim stanęła półokrągła basteja, obok niej w ciągu północnym druga, którą z zamkiem łączył ganek. Na narożu południowo-zachodnim umieszczono nową wieżę bramną, ustawioną na przekątnej zbiegu murów. Na narożu północno-zachodnim stanęła dopiero w 1594 roku wielka basteja na planie zbliżonym do koła, z trzema strzelnicami. Jednocześnie podwyższono wieżę narożną nadbudowując dwie kondygnacje i wieńcząc je fryzem arkadowym. W w. XVII i XVIII zamek średniowieczny coraz bardziej zatracał swój pierwotny militarny charakter stając się letnią rezydencją biskupa. W 1772 roku objęły zamek władze pruskie, zamieniając na siedzibę sądów i więzienie. Po 1807 r. oddany został gminie ewangelickiej, która na miejscu skrzydła południowego zbudowała kościół. Zamek w Reszelu jest dobrym przykładem modernizacji średniowiecznej warowni i przystosowania jej do nowego sposobu walki, wynikającego z wprowadzenia broni palnej.

  • 3
  • 4
  • 5
  • 7

 

Ryn

Zamek krzyżacki położony na niewielkim wzniesieniu pomiędzy Jeziorem Ryńskim i jeziorem Ołów. Murowany zamek wzniósł w 1377 roku wielki mistrz Winrich von Kniprode. W latach 1394-1422 mieli tu swoją siedzibę konturowie, następnie wójtowie. W 1803 roku zamek przemurowano na więzienie. W 1885 roku spłonęły dachy. Zespół składał się z dwóch członów : z zamku właściwego oraz położonego na wschód od niego podzamcza. Zamek właściwy wzniesiono na planie kwadratu (o boku 53 m) z dziedzińcem pośrodku, obudowanym czterema skrzydłami z wieżyczkami narożnymi. Zamek ryński jest jedynym z ostatnich przykładów stosowania w obronnym budownictwie zakonnym typu zamku klasztornego o zwartej bryle na planie kwadratu.

  • 3
  • 4
  • 5
  • 6

 

Kętrzyn

Zamek krzyżacki usytuowany na południowo-wschodnim narożniku miasta, poniżej skarpy nadrzecznej, na prawym brzegu rzeki Guber. Zamek powstał prawdopodobnie w miejscu starszego umocnienia w latach 1370 – 1374. Wzniesiony z cegły, na regularnym planie prostokąta, zabudowany z trzech stron budynkami tworzącymi dziedziniec, a z czwartej strony, od zachodu, miał tylko mur obronny z bramą przejazdową, która zachowała ślady zaworów i spuszczanej brony. Otaczał go zewnętrzny mur z trzema basztami w zagrożonych narożach. Wschodnia część miasta przytykająca do zamku była przeznaczona na dwa przedzamcza.

Widok ogólny Kętrzyna z zamkiem w XVII w. Fragment sztychu z Hartknocha. Alt-und Neuss Preussen.

Obok zamku znajdowała się brama miejska. Zamek stanowił obroną południowo-wschodniego narożnika ufortyfikowanego miasta. W przeciwległym narożniku na najwyższym wzniesieniu skarpy znajdował się kościół, włączony do miejskiego systemu obronnego własnymi umocnieniami. W 1945 roku zamek spłonął. Odbudowę zaczęto w 1962 roku przeznaczając zamek na muzeum.

  • 10
  • 11
  • 4
  • 5
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9

 

 

Źródło

"Zamki w Polsce"- Bohdan Guerquin

Notatki i własne obserwacje